Jednym z najwybitniejszych przyrodników polskich XX wieku był Profesor Karol Starmach, twórca Krakowskiej Szkoły Hydrobiologicznej i współtwórca Polskiej Szkoły Algologicznej, którego działalność naukowa miała znaczenie międzynarodowe.
Urodził się 22 września 1900 roku w Mszanie Dolnej w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu szkoły ludowej w Pcimiu uczył się w Gimnazjum Klasycznym w Myślenicach. Gdy 11 listopada 1918 Polska uzyskała niepodległość porzuca szkołę i jako ochotnik wstąpił do tworzącego się Wojska Polskiego. Po zakończeniu działań wojennych w roku 1921 powraca do szkoły i w tym samym roku zdaje maturę. W latach 1921-1925 studiuje biologię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Po ukończeniu studiów zostaje zatrudniony w Katedrze Botaniki na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego u prof. Kazimierza Rupperta, który zasugerował młodemu badaczowi zajęcie się glonami a zwłaszcza słabo poznanymi wówczas sinicami. W roku 1927 Karol Starmach uzyskał stopień doktora. W roku 1935 przechodzi do Katedry i Zakładu Ichtiobiologii i Rybactwa na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierowanej przez prof. Teodora Spiczakowa, wybitnego rosyjskiego ichtiologa. Pod jego kierunkiem Karol Starmach rozwija kolejne swoje zainteresowania hydrobiologią i ichtiologią, tu też rozpoczął swoje badania z zakresu biologii sanitarnej zajmując się zanieczyszczeniem wód. W roku 1937 na podstawie pracy Badania sestonu górnej Wisły i Białej Przemszy uzyskał tytuł docenta hydrobiologii.
Wybuch wojny gwałtownie przerywa jego zawodową karierę. 6 listopada 1939 wraz z pozostałymi profesorami w ramach Sonderaktion Krakau zostaje uwięziony przez Niemców i wywieziony do obozu koncentracyjnego najpierw Sachsenhausen-Oranienburg koło Berlina a następnie do obozu w Dachau. W obozie otrzymał numer 5261. Prawdopodobnie do szybszego zwolnienia Karola Starmacha z obozu, 30 kwietnia 1940 roku, przyczynił się wybitny niemiecki hydrobiolog prof. August Thienemann, z którym w sprawie zwolnienia męża korespondowała żona Profesora. Po zwolnieniu z obozu powraca do pracy w Zakładzie Ichtiobiologii i Rybactwa, który w odróżnieniu od pozostałych katedr Uniwersytetu Jagiellońskiego nie został rozwiązany. Zakład wraz ze Stacją w Mydlnikach wszedł w skład Państwowego Instytutu Rolniczego (Landwirtschaftliche Forschungsanstalt des Generalgouverments) w Puławach będącego pod zarządem niemieckim. Pomimo szalejącego terroru okupanta, w Zakładzie nadal panowała atmosfera naukowa i pod kierownictwem Starmacha prowadzono szereg interesujących prac badawczych m. in. na Wiśle i zbiorniku Rożnowskim. Oprócz oficjalnej działalności aktywnie włączył się do prac podziemnego Uniwersytetu Jagiellońskiego i prowadził wykłady z botaniki dla studentów Wydziału Rolniczego i studentów farmacji Wydziału Medycznego oraz w stacji w Mydlnikach ćwiczenia dla studentów rybactwa i hydrobiologii. Działał również w podziemnym Okręgowym Biurze Oświaty i Kultury w Krakowie, gdzie był referentem do spraw szkolnictwa zawodowego, oraz w Komisji Oświatowej Stronnictwa Ludowego ROCH.

Po wyzwoleniu Krakowa w marcu 1945 został mianowany kierownikiem Zakładu i Katedry Ichtiobiologii i Rybactwa oraz Rybackiej Stacji Doświadczalnej w Mydlnikach Uniwersytetu Jagiellońskiego. Z cechującą go energią przystąpił do nowych prac naukowych i organizacyjnych. Rozszerzył Rybacką Stację Doświadczalną w Mydlnikach o kolejne stawy hodowlane i z Ministerstwa Rolnictwa pozyskał dla Uniwersytetu duże gospodarstwo rybackie w Zatorze o tradycjach hodowlanych sięgających XIV wieku. Kontynuował w szerszym zakresie badania na zbiorniku Rożnowskim i zorganizował tu stację badawczą. Dla badań Wisły i Raby utworzył kolejną stację badawczą w Uściu Solnym. Jako jeden z pierwszych w Polsce prowadził kompleksowe badania, angażując do nich specjalistów z różnych dziedzin: chemików, geologów, botaników, zoologów i ichtiologów. Korzystał też ze współpracy praktyków - rybaków i do celów badań ichtiologicznych wydzierżawił obwód rybacki przy ujściu Raby do Wisły.
W trudnym powojennym okresie patriotyzm i temperament Karola Starmacha nie pozwoliły mu zająć się wyłącznie działalnością naukową. Brał udział w pracach Rady Naukowej dla Ziem Odzyskanych opracowując możliwości rozwoju rybactwa śródlądowego na tych terenach. Emocjonalnie związany, z racji swego pochodzenia, z ruchem ludowym w lipcu 1946 wstąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego gdzie aktywnie działał. Jako wybitny uczony i popularny działacz PSL w Krakowskim i na Śląsku naraził się ówczesnym władzom, które rozpoczęły walkę z ludowcami Mikołajczyka. Na podstawie sfałszowanych dowodów, w procesie pokazowym „grupy krakowskiej PSL” zostaje skazany przez Rejonowy Sąd Wojskowy na 10 lat więzienia i utratę praw obywatelskich. Był więziony we Wronkach i na Mokotowie w Warszawie. Nie załamał się i w więzieniu przygotował podręcznik o życiu ryb słodkowodnych. Został zwolniony w maju 1950 r. W roku 1956 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, natomiast tytułu profesora zwyczajnego, pomimo ogromnego dorobku naukowego, dydaktycznego i organizacyjnego, władze PRL nigdy mu nie przyznały.
W roku 1951 prof. Sakowicz powierza mu organizację krakowskiego oddziału Instytutu Rybactwa Śródlądowego, który funkcjonował do roku 1954. W latach 1951-1957 był organizatorem i kierownikiem Katedry Biologii Sanitarnej na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. W oparciu o Politechnikę w latach 1953-1958 zorganizował interdyscyplinarny zespół do badań nowo powstającego zbiornika zaporowego w Goczałkowicach, a następnie przygotował plan wieloletnich badań zbiornika i do jego realizacji w roku 1955 utworzył Ośrodek Naukowo - Badawczy (w roku 1958 placówka ta została przejęta przez Zakład Biologii Wód PAN jako Stacja Hydrobiologiczna). Była to pierwsza w Europie placówka poświęcona stałemu, wieloletniemu śledzeniu przemian hydrologicznych, hydrobiologicznych i ichtiologicznych w zbiorniku zaporowym, poprzedzonych szczegółowymi badaniami Wisły na tym odcinku. Równocześnie Polska Akademia Umiejętności w roku 1952 zatrudniła go w Komisji Ekologiczno-Rolniczej. W oparciu o tą Komisje zorganizował Zakład Ekologii Stawów, którego zadaniem było kompleksowe badanie stawów rybnych. Po likwidacji Polskiej Akademii Umiejętności w roku 1953, Zakład ten wraz z gospodarstwami karpiowymi w Ochabach, Gołyszu i Landeku jako Zakład Biologii Stawów wszedł w skład nowo utworzonej Polskiej Akademii Nauk. Wkrótce Starmach poszerzył zakres badań Zakładu na rzeki i zbiorniki zaporowe co doprowadziło do zmiany nazwy na Zakład Biologii Wód PAN, którego Profesor Starmach był dyrektorem do 1965 roku. W latach 1954-1958 w Instytucie Botaniki PAN zorganizował Zakład Algologii. Będąc przewodniczącym Komitetu Zagospodarowania Ziem Górskich PAN (1960-1969) doprowadził do powstania Zakładu Gospodarki Górskiej PAN. Wreszcie „odwilż październikowa” i pozytywne stanowisko ówczesnego rektora prof. Zygmunta Grodzińskiego pozwalają Starmachowi powrócić na Uniwersytet Jagielloński. W roku 1958 organizuje Katedrę i Zakład Hydrobiologii, której kierownikiem był do momentu przejścia na emeryturę. W okresie gdy był kierownikiem Katedry 103 studentów zrobiło u niego magisteria., 17-tu jego uczniów zrobiło habilitacje i uzyskało tytuły profesorskie, 34 osoby pod jego kierunkiem zrobiło doktoraty.
Pomimo ówczesnych trudności wydawniczych udało się Profesorowi utworzyć najpierw skromny „Biuletyn Zakładu Biologii Stawów PAN”, który następnie przekształcił w angielskojęzyczny kwartalnik „Acta Hydrobiologica”, czasopismo o szerokim zasięgu, które drogą wymiany lub zakupów docierało do ponad 470 bibliotek ma całym świecie. Był pierwszym Redaktorem Naczelnym tego czasopisma a następnie do końca życia przewodniczącym Rady Redakcyjnej. Utworzył i był redaktorem serii wydawniczej „Flora Słodkowodna Polski” i dziewięć tomów tego wydawnictwa było jego dziełem.
Aktywnie działał też w wielu komisjach, komitetach i towarzystwach naukowych. Był członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego i wiceprezesem pierwszego Zarządu Głównego PTH oraz założycielem i długoletnim przewodniczącym Oddziału Krakowskiego PTH. Za zasługi dla Towarzystwa i polskiej hydrobiologii otrzymał najwyższe wyróżnienie - Członka Honorowego PTH. Był członkiem wielu towarzystw zagranicznych. między innymi Societas Internationalis Limnologie (SIL), Internationale Arbeitsgemeinschaft für Cyanophyten-Forschung. W roku 1965 w Polsce odbywał się XVI Międzynarodowy Kongres SIL. Profesor wchodził w skład Komitetu Organizacyjnego i był przewodniczącym sekcji przygotowującej publikacje kongresowe. Jemu też międzynarodowa społeczność hydrobiologiczna powierzyła przygotowanie prestiżowego wykładu Edgaro Baldi Memorial Lecture.
Profesor Starmach pozostawił po sobie ogromny dorobek naukowy. Opublikował ponad 210 prac z dziedziny algologii, botaniki, hydrochemii, hydrobiologii, biologii sanitarnej, ichtiologii, rybactwa i zagospodarowania ziem górskich, w tym wiele podręczników i książek. Wyniki swoich badań prezentował na licznych kongresach, konferencjach i sympozjach krajowych i zagranicznych, miedzy innymi na prestiżowych Międzynarodowych Konferencjach SIL w Szwecji, Austrii, Czechosłowacji, Szwajcarii, ZSRR. Był światowej sławy znawcą sinic i złotowiciowców, dlatego też międzynarodowe wydawnictwo „Süsswasserflora von Mitteleuropa” zleciło mu przygotowanie monografii do oznaczania złotowiciowców.
Jego zasługi dla rozwoju nauk przyrodniczych doceniła Polska Akademia Nauk przyznając mu najwyższe wyróżnienie naukowe. W roku 1969 Profesor Karol Starmach został Członkiem Korespondentem, a w roku 1976 Członkiem Rzeczywistym PAN. W roku 1987 Uniwersytet Wrocławski nadał mu tytuł Doktora Honoris Causa. W roku 1967 Minister Szkolnictwa Wyższego przyznał mu nagrodę I stopnia za całokształt działalności naukowej a w roku 1972 za rozwój algologii, a zwłaszcza za wydawanie „Flory Słodkowodnej Polski” otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia. Był oznaczony miedzy innymi Krzyżem Komandorskim i Krzyżem Kawalerskim „Polonia Restituta”, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Krzyżem Oświęcimskim, Medalem Zwycięstwa i Wolności, złotą odznaką „Zasłużony dla Województwa Katowickiego”.
W roku 1970 przeszedł na emeryturę, jednak nadal aktywnie pracował naukowo. Duża część Jego artykułów i publikacji książkowych ukazała się właśnie w tym okresie. Jego ostatnia książka Plankton roślinny wód słodkich. Metody badania i klucze do oznaczania gatunków występujących w wodach Europy ukazała się rok po Jego śmierci.
Zmarł 5 marca 1988 roku w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim.

Andrzej Kownacki