Słodkowodna fauna
środowisk miejskich na przykładzie pijawek (Hirudinea) Warszawy
Paweł Koperski, Zakład Hydrobiologii Uniwersytetu Warszawskiego,
Banacha 2,
02-097 Warszawa, p.t.koperski@uw.edu.pl
Fauna środowisk zurbanizowanych badana była od dawna i intensywnie,
chociaż szczególną uwagę zwracano na duże, migrujące kręgowce oraz
na bezkręgowce glebowe - fauna środowisk słodkowodnych dużych miast
poznana jest tylko fragmentarycznie. Z reguły uznaje się takie
środowiska za silnie zdegradowane i zamieszkiwane głównie przez
przekształcone i zubożone zespoły zwierząt, zdominowane przez
ubikwistyczne gatunki o dużej odporności.
W trakcie kilkuletnich badań w różnorodnych środowiskach
słodkowodnych w Warszawie (stawy parkowe, jeziora, starorzecza,
drobne cieki, kanały, Wisła) stwierdzono w nich obecność 19 gatunków
pijawek (Hirudinea) czyli blisko połowę krajowej fauny. Wśród nich
stwierdzono 6 rzadkich gatunków z czego 5 z „Czerwonej listy
zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce”. Rzadkie i chronione
gatunki pijawek, tworzących w nich prawdopodobnie trwałe i dość
liczne populacje znaleziono w 6 na 15 zbadanych środowisk w
Warszawie. Najbardziej podobne do siebie pod względem faunistycznym
są środowiska, w których rzadkie gatunki nie występują – szczególnie
podobne są do siebie stawy parkowe. Pod względem faunistycznym
środowiska słodkowodne Warszawy można podzielić na trzy grupy:
1. Silnie przekształcone przez człowieka, ubogie w gatunki,
nietrwałe środowiska w obrębie zwartej zabudowy miejskiej (stawy
parkowe, skanalizowane cieki).
2. Pół-naturalne, zróżnicowane środowiskowo i bogate w gatunki
środowiska na obrzeżach zwartych osiedli i na terenach podmiejskich
(np. jezioro Powsinkowskie, rzeka Wilanówka)
3. Silnie przekształcone, trwałe środowiska, które na skutek
umacnianie dna i brzegów stały się dla pijawek bardzo atrakcyjne
(Wisła, kanał Żerański)
Słodkowodne środowiska w obrębie dużych aglomeracji, zwłaszcza na
ich obrzeżach, można uważać za bardzo ważne rezerwuary różnorodności
biologicznej bentosu - wymagają one intensywnych badań i ochrony.
|